دنبالچه یکی از اجزای بدن ما و پایینترین قسمت ستون فقرات است که اغلب توجه کمتری به آن میشود مگر اینکه دچار درد در این ناحیه شویم. این قسمت باقیمانده یک دم وستیجیال بوده به همین علت به آن دنبالچه میگوییم. دنبالچه از 3 تا 5 استخوان تشکیل شده است که به صورت جدا یا متصل به هم در انتهای ستون فقرات بین استخوان لگن و باسن قرار گرفتهاند.
دنبالچهها بر خلاف اندازه کوچکی که دارند وظایف متعددی از جمله کمک به حفظ حالت قرارگیری مناسب ستون فقرات، کمک به برقراری ثبات در کمر، توزیع فشار در لگن و تقویت تاندونها را برعهده دارند.
اگر بر اثر فشار یا ضربه زیاد دنبالچهها بیشتر از محدوده حرکتی که دارند حرکت کنند دچار آسیب خواهند شد که باعث بروز التهاب و احساس درد شدید در آن ناحیه میشود. همچنین رباطها، استخوانهای متصل به دنبالچه و عفونت میتوانند باعث درد شوند. درد دنبالچه در تمامی سنین چه مرد و چه زن رخ ممکن است رخ دهد اما شیوع آن در زنان حدود 5 برابر بیشتر از مردان است. این درد ممکن است پس از یک آسیب به طور ناگهانی یا به مرور زمانی طی مدتی طولانی رخ دهد. درد به باسن و رانها منتقل میشود و نشستن را برای فرد دشوار میکند. مواردی که باعث ایجاد درد دنبالچه خواهند شد عبارتند از:
زایمان: حین وضع حمل نوزاد، سر نوزاد از بالای استخوان دنبالچه عبور میکند که ممکن است به استخوان و یا اجزایی که به دنبالچه متصل هستند آسیب برساند و حتی باعث شکستگی آنها شود.
فشار: انجام دادن بعضی از کارها مانند نشستن بر روی یک سطح سفت به مدت طولانی و ... باعث فشار بر روی دنبالچه میشوند. این دردها دائمی نیستند اما اگر کنترل نشوند ممکن است باعث درد مزمن شوند.
عفونت یا تومور: گاهی ایجاد یک تومور بر روی دنبالچه و یا عفونت باعث درد خواهد شد. این عفونتها به کیست پایلونیدال معروفند و پزشک هنگام معاینه حتما به دنبال این کیست خواهد بود. عفونت دنبالچه در آقایان بیشتر به دلیل شکستن مویی در دنبالچه که در اثر نشستن طولانی مدت ایجاد میشود و در مراحل ابتدایی از درمانهای غیر جراحی و در مراحل پیشرفته از جراحی برای درمان استفاده میشود.
اضافه وزن: زمانی که دچار اضافه وزن هستید چرخش لگن در حالت نشستن کاهش مییابد و فشار بدون هیچگونه انعطافی به دنبالچه وارد خواهد شد و باعث شدت درد دنبالچه میشود.
درمان دنبالچه
درمانهایی که برای این عارضه انجام میشود معمولا موضعی هستند. در مراحل اولیه از داروهای غیراستروئیدی و ضد التهابی استفاده میشود مانند ناپروکسن و مهارکنندهها که التهاب اطراف دنبالچه را تا حدودی کاهش داده و از درد میکاهند. چند روز پس از شروع درد میتوان از کیسه سرد و یخ بر روی ناحیه درد استفاده کرد. همچنین از نشستن به مدت طولانی و وارد کردن هرگونه فشار به ناحیه درد باید اجتناب شود.
یک روش تخصصی که توسط متخصصین طب فیزیک و توانبخشی برای درمان درد دنبالچه انجام میشود جااندازی دنبالچه است. زمانی که پزشک تشخیص دهد درد دنبالچه به ناحیه کمر مربوط نمیشود این روش را انجام میدهند. جااندازی دنبالچه بیمار را از انجام جراحی بی نیاز میکند.
انجام فیزیوتراپی، تزریقات ضد التهابی و مانیپولاسیون تا حدود زیادی به التیام درد کمک خواهد کرد. اگر هیچ کدام از روشهای ذکر شده در درمان درد دنبالچه موثر نباشد به ناچار از جراحی برای برداشتن دنبالچه استفاده میشود. این روش در صورتی انجام میشود که سایر درمانها بی نتیجه باشد.