فرقی نمی‌کند رشته ورزشی شما چه باشد، در هنگام انجام هر نوع فعالیت ورزشی، از حرکات ساده مانند دو گرفته تا رشته‌های پر برخوردی مانند راگبی، آسیب‌های ورزشی همیشه در کمین شما و سایر ورزشکاران هستند.
بر اساس مطالعات محققان آسیب‌شناسی ورزشی، بیشترین آسیب‌های وارد شده به ورزشکاران ناشی از استفاده بیش از حد از عضلات(انجام دادن طولانی مدت حرکات تکراری مانند دویدن، شنا و قایقرانی طولانی و استقامتی) و نداشتن استراحت کافی میان تمرینات است.
در ادامه مطلب به معرفی و بررسی تعدادی از شایع‌ترین آسیب‌های ورزشی پرداخته و راه‌های جلوگیری و درمان آسیب های ورزشی را مرور می‌کنیم.
ورم تاندون آشیل
ورم تاندون آشیل زمانی که از تاندون زانو(تاندون آشیل) استفاده بسیار زیادی شود رخ می‌دهد. این ورم می‌تواند بسیار دردناک بوده و در صورت درمان نشدن تشدید شود. بی توجهی به آسیب تاندون زانو در طولانی مدت می‌تواند به طور کلی دویدن ورزشکار را سخت و حتی غیر ممکن کند.
افراد در معرض آسیب تاندون آشیل
دونده‌ها و به طور کلی تمام ورزشکارانی که با دویدن و پریدن‌های پی در پی سروکار دارند از همه بیشتر در معرض این نوع آسیب هستند.
پیشگیری و درمان
دادن تمرین‌های کششی و قدرتی به عضلات و ماهیچه های ساق پا می‌تواند از بروز این آسیب جلوگیری کند. استفاده از داروهای ضد تورمی و تقویت ماهیچه‌های ساق پا بهترین درمان‌های ممکن برای این عارضه هستند. تا بر طرف نشدن کامل عارضه، ورزش را شروع نکنید چون قطعا باعث تشدید وضعیت خواهد شد.
کشیدگی ماهیچه‌های ران
این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که هنگام دویدن در ورزش‌هایی مثل فوتبال و والیبال، به صورت ناگهانی تغییر جهت بدهید، علائم آن نیز شامل درد عمیق، ورم و گاهی کبودی داخل ران است.
افراد در معرض کشیدگی ماهیچه‌های ران
ورزشکاران رشته‌های فوتبال، والیبال، بسکتبال و تنیس که به صورت مداوم در حال تغییر جهت‌های ناگهانی بیشتر از هر ورزشکار دیگری در معرض این آسیب‌دیدگی هستند.
پیشگیری و درمان
بهترین راه پیشگیری از بروز این عارضه، انجام تمرینات کششی قبل از ورزش است. بهتر است که شدت ورزش را به صورت تدریجی بالا ببرید تا احتمال بروز این آسیب کمتر شود. داروهای ضد تورم به عنوان بهترین روش‌های درمانی برای این آسیب شناخته می‌شوند. پس از آسیب‌دیدگی از انجام فعالیت‌های شدید، یک یا دو هفته پس از بروز عارضه جدا خودداری کنید. همچنین بلافاصله پس ار حادثه در محل آسیب دیده یخ بگذارید تا درد آن التیام یافته و از ایجاد کبودی‌های احتمالی جلوگیری شود.
درد و ورم ساق پا
این آسیب بیشتر برای افرادی اتفاق می‌افتد که عادت به تحرک و ورزش ندارند. بالا بردن ناگهانی فشار و شدت تمرینات، پوشیدن کفش‌های کهنه و دویدن روی زمین‌های خیلی سخت نیز ممکن است باعث بروز این عارضه شود.
افراد در معرض آسیب‌دیدگی ساق پا
عموما افراد تازه کاری هستند که به صورت ناگهانی و بدون برنامه درست، اقدام به انجام تمریناتی همچون دو، طناب زدن و حرکات بدن‌سازی می‌کنند.
پیشگیری و درمان
پوشیدن کفش مناسب، انجام حرکات کششی قبل از ورزش و بالا نبردن ناگهانی شدت ورزش، بهترین راه‌های جلوگیری از بروز این نوع آسیب‌دیدگی هستند. یخ گذاشتن، انجام حرکات کششی و داروهای ضد تورمی نیز بهترین راه‌های درمانی موجود هستند.
درد پایین کمر
اگر چه این عارضه بیشتر در افراد چاق و کم تحرک اتفاق می‌افتد، اما ممکن است برای دونده‌ها، دوچرخه سواران، گلف و تنیس بازان نیز پیش بیاید. مهم‌ترین عامل ایجاد این عارضه، انجام غلط و نادرست حرکات کششی است.
افراد در معرض درد پایین کمر
ورزشکاران تازه کار، ورزشکارانی که عضلات ناحیه کمر خود برای حفظ تعادل فشار زیادی وارد می‌کنند مانند دوچرخه سواران.
پیشگیری و درمان
اگر چه این عارضه زیاد قابل پیشگیری نیست، اما انجام صحیح حرکات کششی قبل از ورزش و گرم کردن درست بدن، احتمال وقوع آن را کاهش می‌دهد. بهترین راه درمان نیز انجام حرکات کششی و مسکن‌ها برای باز شدن سریع‌تر عضلات است.
کشیدگی عضلات و ماهیچه‌ها
گرم نکردن صحیح بدن، خستگی، عدم انعطاف پذیری، ناتوانی وضعف همه از عوامل کشیده شدن ماهیچه‌ها در ورزشکاران به شمار می‌رود. معمول‌ترین ماهیچه‌هایی که کشیده می‌شوند نیز عضلات پشت ران(در ورزش‌هایی همراه با دویدن است مثل دومیدانی، بسکتبال) و ماهیچه‌های ساق پا(در تنیس بازان) می‌باشد. البته ماهیچه‌های دیگری نیز با توجه به ورزش مورد نظر درصدد کشیدگی هستند.
افراد در معرض کشیدگی عضلات
تقریبا تمامی ورزشکاران، چه حرفه‌ای و چه آماتور ممکن است در صورت عدم توجه کافی به مباحث گرم و سرد کردن بدن به این آسیب مبتلا شوند.
پیشگیری و درمان
بهترین راه جلوگیری از بروز این آسیب‌دیدگی، انجام حرکات کششی صحیح قبل و پس از ورزش کردن و اجتناب از ورزش هنگام خستگی و ضعف است. داروهای ضد تورمی بهترین روش برای درمان این آسیب ورزشی هستند. زمانی که درد و کشیدگی شروع به بهبودی کرد، می‌توانید دوباره ورزش را شروع کنید. اما هر از چند گاهی در میان ورزش مکث کرده و ماهیچه‌هایتان را بکشید تا به طور کامل بهبود یابید.
رگ‌به‌رگ شدن و پیچ خوردگی مچ پا
می‌توان گفت این نوع از آسیب در ورزش‌هایی که با دویدن و پریدن سروکار دارند غیر قابل اجتناب است. این حرکات ممکن است باعث پیچ خوردن مچ پا و گاهی پاره شدن یک تاندون یا لیگامنت شود. با عکس‌برداری می‌توان تشخیص داد که عضو دچار شکستگی شده یا خیر.
افراد در معرض آسیب مچ پا
این آسیب‌دیدگی در میان افرادی که فوتبال، هاکی، بسکتبال و والیبال بازی می‌کنند بسیار متداول است.
پیشگیری و درمان
تقویت مچ پا با حرکات نرمشی، بستن مچ یا استفاده از مچ‌بند می‌توانند از بروز این اتفاق پیشگیری کند. اما ضمانتی در کار نیست که اگر افتادید یا حرکاتی اشتباه انجام دادید صدمه نبینید. پیچ خوردگی مچ پا را نیز می‌توانید با داروهای ضد تورمی مداوا کنید. اما به هیچ وجه بیش از یک روز استراحت نکنید. باید سعی کنید مچ پایتان را به نرمی تکان داده و بچرخانید تا از ورم آن کم شود.
آسیب‌دیدگی شانه
۲۰% آسیب‌های ورزشی مربوط به شانه است که شامل در رفتگی، رگ به رگ شدن و ضرب‌دیدگی می‌شود. علائم این عارضه، در بروز درد، کوفتگی عضلانی و احساس ضعف و ناتوانی در شانه می‌باشد.
افراد در معرض آسیب‌دیدگی شانه
این آسیب‌دیدگی در ورزش‌هایی مثل تنیس، شنا، وزنه برداری، بیسبال و والیبال بیشتر اتفاق می‌افتد.
پیشگیری و درمان
برای پیشگیری از وقوع این عارضه بهتر است قبل از شروع ورزش عضلات آن را با وزنه زدن تقویت کنید. بهترین راه‌های درمانی برای این عارضه استفاده از داروهای ضد تورمی است.
آسیب‌دیدگی زانو
آسیب‌دیدگی زانو در حدود 55% آسیب‌های ورزشی را تشکیل می‌دهد وتقریبا نیمی از این مشکلات توسط پزشک جراح ارتوپد برطرف می‌شود. در این عارضه، استفاده بیش از حد از زانو باعث ناراحتی و آسیب رسیدن به تاندون زیر کاسه ی زانو می‌شود.
افراد در معرض آسیب‌دیدگی زانو
متاسفانه دونده‌ها تنها قربانیان این آسیب ورزشی نیستند. دوچرخه‌سواران، شناگران، افرادی که ایروبیک استپ کار می‌کنند، و آنها که فوتبال و بسکتبال و والیبال بازی می‌کنند نیز ممکن است به این عارضه دچار شوند.
پیشگیری و درمان
کفش یا کفی کفش‌هایتان را مرتب عوض کرده و از نوع مناسب استفاده کنید. بین تمرین‌هایتان مدت کافی استراحت کنید. اگر زانویتان آسیب دید حداقل دو روز از انجام دوباره‌ی ورزش خودداری کرده و از داروهای ضد تورم استفاده کنید. قبل از شروع دوباره ورزش حتما خود را خوب گرم کرده و در محل آسیب دیده از یخ استفاده کنید.
به خاطر داشته باشید همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. در حدود 80% از آسیب‌های ورزشی در ورزشکاران تنها با کمی توجه و استفاده از برنامه‌های تمرینی اصولی قابل پیشگیری هستند. همچنین می‌توان با مراجعه به موقع به پزشک طب فیزیکی یا ارتوپد از ایجاد هرگونه آسیب ناخواسته بیشتر نیز جلوگیری کرد.
دکتر حسن براتی
ممنون از راهنمایی خوبتون🙏